M.Emek KURT
AR-GE & Tasarım Merkezleri İle Teknoparklarda Uzaktan Çalışma Süresi
Yayımlandığı Yer
LEBİB YALKIN DERGİSİ
Duyuru Tarihi
2022-09-02
Okunma Sayısı
359
Makaleyi okumak için tıklayınız
Duyuru Tarihi : 02.09.2022 Duyuru No : 2022/090 Yayımlandığı Yer : LEBİB YALKIN MEVZUAT DERGİSİ – Eylül 2022 Sayı : 225 M. Emek KURT YMM, Eski Hesap Uzmanı AR-GE & TASARIM MERKEZLERİ İLE TEKNOPARKLARDA UZAKTAN ÇALIŞMA SÜRESİ Özet 5806 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde çalışan personelin, gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerine uygulanmak üzere söz konusu bölge ve merkezler dışında geçirdikleri süreler bakımından belirlenmiş olan oranın 31.12.2023 tarihine kadar %75 olarak uygulanması kararlaştırılmıştır. Buna göre, Ar-Ge, tasarım veya destek personelinin çalışma süresinin %25’ini merkez & bölge içinde, kalan %75’ini ise merkez & bölge dışında çalışarak geçirmiş olması durumunda, ilgili personele ödenen ücretin tamamı teşvik kapsamında değerlendirilecektir. Bir diğer ifadeyle, merkez veya bölge içinde çalışılan sürenin üç katına isabet eden süre kadar, merkez veya bölge dışında geçen çalışma süreleri de teşvik kapsamına girmektedir. Ayrıca, ilgili aydaki çalışma süresinin tamamını merkezde & bölgede geçiren bir Ar-Ge veya destek personeline ödenen ücretler ile bu personelin çalışma süresinin tamamını merkezde & bölgede geçirmiş olması nedeniyle, aynı dönemde mesaisinin tamamını merkez & bölge dışında çalışmış olan üç Ar-Ge veya destek personelinin ücretinin tamamı da teşvik kapsamında değerlendirilecektir. Anahtar Kelimeler Teknoparklar, Ar-Ge & Tasarım Merkezleri, Gelir Vergisi Stopaj Teşviki, Uzaktan Çalışma, %75. 1. Giriş 7263 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla, 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda önemli değişikler yapılmıştır. 7263 sayılı Kanunla getirilen yeni düzenleme uyarınca, ilgili Bakanlar Kurulu Kararındaki düzenlemelere ilave olarak, bölge veya merkezlerde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde 20'sini aşmamak kaydıyla ilgili personelin, bölge & merkez dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında olacaktır. Ayrıca, Cumhurbaşkanına söz konusu %20 oranını, %75'e kadar arttırma yetkisi verilmiştir. Öncelikle Cumhurbaşkanı söz konusu yetkisini 4625 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile kullanmış ve anılan Karar uyarınca Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde çalışan personelin, gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerine uygulanmak üzere söz konusu bölge ve merkezler dışında geçirdikleri süreler bakımından %20 olarak belirlenen oranın, 31/12/2022 tarihine kadar %50 olarak uygulanması kararlaştırılmıştı. Bu defa, 21.07.2022 tarihli ve 31899 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan 5806 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde çalışan personelin, gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerine uygulanmak üzere söz konusu bölge ve merkezler dışında geçirdikleri süreler bakımından belirlenmiş olan oranın 31.12.2023 tarihine kadar %75 olarak uygulanması kararlaştırılmıştır. Yayım tarihi olan 21.07.2022 tarihinde yürürlüğe giren söz konusu Karar ile dışarıda geçirilen sürelere ilişkin oranı %50 olarak belirleyen 4625 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı yürürlükten kaldırılmıştır. Çalışmamızın ilerleyen bölümlerinde, %75 oranının uygulanmasına yönelik açıklamalarımıza, örneklerle yer verilmiştir. 2. Uygulamaya İlişkin Usul ve Esaslar 4625 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı uyarınca Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde çalışan personelin, gelir vergisi stopaj teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerine uygulanmak üzere söz konusu bölge ve merkezler dışında geçirdikleri süreler bakımından %20 olarak belirlenen oranın, 31/12/2022 tarihine kadar %50 olarak uygulanması kararlaştırılmıştı. Diğer taraftan, 27.05.2022 tarihinde yürürlüğe giren 5806 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerine uygulanmak üzere bölge ve merkezler dışında geçirdikleri süreler bakımından belirlenmiş olan oranın 31.12.2023 tarihine kadar %75 olarak uygulanması kararlaştırılmıştır. Ayrıca, merkez & bölge dışında geçen sürelerle ilgili gelir vergisi stopaj teşvikine yönelik usul ve esasları düzenleyen 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No:9) (ilerleyen bölümlerde "Tebliğ" olarak anılacaktır) yayımlanmıştır. Tebliğ, 12/10/2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ancak, Tebliğde verilen örnekler ve açıklamalar, Tebliğin yayımlandığı tarihte geçerli olan bölge ve merkezler dışında geçen süreler için ilgili oranı %50 olarak dikkate almaktadır. Dolayısıyla Tebliğde yapılan açıklamalar ile verilen örneklerin, 31.12.2023 tarihine kadar %75 oranını dikkate alınarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Çalışmamızın ilerleyen bölümlerinde, anılan Tebliğ’de yapılan açıklamalar dikkate alınarak, bölge ve merkezler dışında geçirilen süreler bakımından belirlenmiş olan %75 oranına ilişkin olarak açıklamalarımıza, örneklerle yer verilmiştir. 2.1. Merkezde & Bölgede Fiilen Çalışılan Sürenin Üç Katı Kadar, Merkez & Bölge Dışında Geçen Sürelerde Teşvik Kapsamındadır %75 oranının geçerli olduğu dönemlerde, Ar-Ge, tasarım veya destek personelinin çalışma süresinin %25’ini merkez & bölge içinde, kalan %75’ini ise merkez & bölge dışında çalışarak geçirmiş olması durumunda, ilgili personele ödenen ücretin tamamı teşvik kapsamında değerlendirilecektir. Diğer taraftan, ilgili aydaki çalışma süresinin tamamını merkezde & bölgede geçiren bir Ar-Ge veya destek personeline ödenen ücretler ile bu personelin çalışma süresinin tamamını merkezde & bölgede geçirmiş olması nedeniyle, aynı dönemde mesaisinin tamamını merkez & bölge dışında çalışmış olan üç Ar-Ge veya destek personelinin ücretinin tamamı da teşvik kapsamında değerlendirilecektir. Özetle yüzde yetmiş beş oranının geçerli olduğu dönemlerde, merkez veya bölge içinde çalışılan sürenin üç katına isabet eden süre kadar, merkez veya bölge dışında geçen çalışma süreleri de teşvik kapsamına girmektedir. Örnek 1: Teknoloji geliştirme bölgesinde günlük 9 saat çalışan ve hafta sonları çalışmayan Ar-Ge personeli (A), 2022 yılı Eylül ayında 22 iş gününde aylık 198 saat olan çalışma süresinin tamamını bölge içinde, Ar-Ge personeli (B), (C) ve (D) ise çalışma süresinin tamamını bölge dışında çalışarak geçirmiştir. Bu örnekte 1 personelin bölge içinde gerçekleştirdiği toplam çalışma süresi 198 saattir. Bu durumda 198 saatlik bölge içi çalışmasına karşılık 594 saatlik bölge dışında gerçekleştirilecek çalışma teşvik kapsamında olacaktır. Böylece (B), (C) ve (D)’nin bölge dışında gerçekleştirdiği çalışma süreleri toplamı olan (198 x 3=) 594 saatin tamamı teşvik kapsamında değerlendirileceğinden bölgede çalışan 4 personelin de teşvikten tam faydalanabilmesi mümkün bulunmaktadır. Bölge içinde hangi personelin çalıştığının önemi yoktur. 2.2. Tam Zamanlı Personelin Hafta Sonu & Resmî Tatil ve Ücretli İzin Sürelerinin Durumu Tam zamanlı olarak merkezde çalışan bir personelin, hak kazanılmış hafta tatili veya hafta sonları çalışılmayan işletmelerde hafta sonları ile 2429 sayılı Kanunda belirtilen tatil günlerinde çalışmaması ve yıllık ücretli iznini kullanması durumunda bu sürelere isabet eden ücretler de teşvik kapsamındadır. Örneğin, Eylül/2022 döneminde tam zamanlı çalışan bir Arge personelinin ilk hafta tüm mesaisini Ar-Ge merkezinde geçirdiğini, son üç hafta ise yıllık izin kullandığını varsayalım. Buna göre, söz konusu personelin çalışma süresinin tamamını merkezde geçirdiği kabul edilecek, anılan personele ödenen ücretlerin tamamı ile bu personelin çalışma süresinin tamamını merkezde geçirmiş olması nedeniyle, aynı dönemde tüm çalışma süresini merkez dışında çalışmış olan üç personelin ücretinin tamamı da teşvik kapsamında değerlendirilecektir. 2.3. 2016/9091 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Kapsamında Dışarıda Geçen Sürelerin Durumu 01.08.2016 tarihli ve 2016/9091 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı uyarınca; Ar-Ge & Tasarım Merkezlerinde ve Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde çalışan Ar-Ge & tasarım personelinin, bu merkezlerde & bölgelerde yürüttüğü projelerle doğrudan ilgili olmak şartıyla, aşağıda belirtilen faaliyetlerin merkez & bölge dışında yürütülmesinin zorunlu olduğu durumlarda, merkez & bölge yönetiminin onayının alınması ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının bilgilendirilmesi kaydıyla, merkez dışındaki bu faaliyetlere ilişkin ücretlerin yüzde yüzü gelir vergisi stopajı teşviki kapsamındadır. - Laboratuvar, analiz, test ve deney çalışmaları, - Diğer Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde yapılan çalışmalar, - Saha araştırması, - Prototip geliştirmeye yönelik faaliyetler, - Projelerde görev alan personel ile sınırlı olmak kaydıyla bilimsel içerikteki etkinlikler, - Ar-Ge ve tasarım personelinden Ar-Ge veya tasarım personelinin yüksek lisans yapanlar için bir buçuk yılı, doktora yapanlar için iki yılı geçmemek üzere merkez veya bölge dışında geçirdiği süreler (aylık ders saati kadar) Ayrıca; Ar-Ge veya Tasarım merkezlerinde doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya Ar-Ge ve tasarım personelinin teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan girişimcilere mentorluk yapması durumunda haftalık 8 saati aşmamak şartıyla, söz konusu çalışmalar gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilir. Yukarıda belirtilen süreler teşvik kapsamında olduğundan merkez ve bölge dışında çalışılan %75’lik sürenin hesabında bu süreler de merkezde veya bölgede geçirilen süre olarak kabul edilir. Örnek 2: Ar-Ge merkezinde 9 saat çalışan ve hafta sonları çalışmayan Ar-Ge personeli (E), 2022 yılı Eylül ayında 22 iş gününde; 145 saat merkez içinde ve proje kapsamında Ar- Ge merkezi yönetiminin onayıyla Ar-Ge merkezi dışında 21 saat çalışmıştır. Ayrıca, haftalık 8 saati geçmemek üzere üniversitede 32 saat ders vermiştir. Bu durumda, (E) merkez içinde 145 saat çalışmakla birlikte teşvik kapsamında bulunan çalışma saatleri de eklenerek Eylül ayında (145+21+32=) 198 saat merkezde çalıştığı kabul edilecek ve (E)’ye ödenen ücretin tamamı teşvik kapsamında değerlendirilecektir. Yine, (E)’nin bu çalışması karşılığı olarak çalışma süresinin 198 saatin tamamını merkez dışında geçiren üç personelin ücreti de teşvike konu edilebilecektir. 2.4. Merkezde & Bölgede Toplam Çalışma Süresinin %25’inden Daha Az Çalışılması Durumda Teşvik Uygulaması Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin toplam çalışma süresinin %25’inden daha az bir oranda merkezde veya bölgede çalıştığı veya toplam Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin %25’ten azının çalışma süresinin tamamını merkezde veya bölgede çalışarak geçirdiği durumlarda, merkezde veya bölgede çalışılan süre dikkate alınmak suretiyle, merkez veya bölge dışında çalışılan sürelerden ücretine teşvik uygulanacak personel işverence belirlenecektir. Buna göre, işveren teşvik uygulaması nedeniyle kendisine en yüksek vergi avantajı sağlayacak durumu (merkez & bölge dışında çalışılan sürelere ilişkin olarak gelir vergisi stopaj teşviği uygulanacak ücretleri) belirleme hakkına sahiptir. Örnek 3: 60 Ar-Ge ve destek personeli olan bir Ar-Ge merkezindeki 10 personel aylık çalışma sürelerinin tamamını Ar–Ge merkezinde çalışarak geçirmiştir. Kalan 50 personel ise aylık çalışma sürelerinin tamamını Ar–Ge merkezi dışında çalışarak geçirmiştir. Buna göre çalışma süresinin tamamını merkezde & bölgede geçiren 10 personele ödenen ücretler ile 10 personelinin çalışma süresinin tamamını merkezde geçirmiş olması nedeniyle, aynı dönemde merkez dışında çalışmış olan 30 Ar-Ge personelinin ücretinin tamamı da teşvik kapsamında değerlendirilir. Merkez dışında çalışan 50 personelden hangilerinin teşvikten yararlanacağına işveren karar verecektir. Dolayısıyla, teşvik uygulamasında en yüksek vergi avantajı sağlayacak personel ücretlerinin belirlenmesi önem arz etmektedir. Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin tamamının merkez veya bölge dışında çalışması ve merkez veya bölgede çalışan personel bulunmaması durumunda hiçbir personel teşvik kapsamında değerlendirilmeyecektir. 3. Sonuç 4625 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile kullanmış ve anılan Karar uyarınca Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde çalışan personelin, gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerine uygulanmak üzere söz konusu bölge ve merkezler dışında geçirdikleri süreler bakımından %20 olarak belirlenen oranın, 31/12/2022 tarihine kadar %50 olarak uygulanması kararlaştırılmıştı. Bu defa, 21.07.2022 tarihli ve 31899 sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan 5806 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile Ar-Ge veya Tasarım Merkezlerinde çalışan personelin, gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerine uygulanmak üzere söz konusu bölge ve merkezler dışında geçirdikleri süreler bakımından belirlenmiş olan oranın 31.12.2023 tarihine kadar %75 olarak uygulanması kararlaştırılmıştır. Çalışmamızın önceki bölümlerinde, %75 oranının uygulanmasına yönelik açıklamalarımıza, örneklerle yer verilmiştir. Buna göre, %75 oranının geçerli olacağı 31.12.2023 tarihine kadar: - Ar-Ge, tasarım veya destek personelinin çalışma süresinin %25’ini merkez & bölge içinde, kalan %75’ini ise merkez & bölge dışında çalışarak geçirmiş olması durumunda, ilgili personele ödenen ücretin tamamı teşvik kapsamında değerlendirilecektir. Buna göre, merkez veya bölge içinde çalışılan sürenin üç katına isabet eden süre kadar, merkez veya bölge dışında geçen çalışma süreleri de teşvik kapsamına girmektedir. - İlgili aydaki çalışma süresinin tamamını merkezde & bölgede geçiren bir Ar-Ge veya destek personeline ödenen ücretler ile bu personelin çalışma süresinin tamamını merkezde & bölgede geçirmiş olması nedeniyle, aynı dönemde mesaisinin tamamını merkez & bölge dışında çalışmış olan üç Ar-Ge veya destek personelinin ücretinin tamamı da teşvik kapsamında değerlendirilecektir. - İlgili ayda toplam Ar-Ge, tasarım veya destek personelinin %25’i mesailerinin tamamını merkezde & bölgede geçirirse, kalan Ar-Ge, tasarım veya destek personelini mesailerinin tamamını merkez & bölge dışında geçirse bile, söz konusu personelin ücretlerinin tamamı da teşvik kapsamında değerlendirilecektir. - Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin toplam çalışma süresinin %25’ten daha az bir oranda merkezde veya bölgede çalıştığı veya toplam Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin %25’ten azının çalışma süresinin tamamını merkezde veya bölgede çalışarak geçirdiği durumlarda, merkezde veya bölgede çalışılan süre dikkate alınmak suretiyle, merkez veya bölge dışında çalışılan sürelerden ücretine teşvik uygulanacak personel işverence belirlenecektir. Buna göre işveren teşvik uygulaması nedeniyle kendisine en yüksek vergi avantajı sağlayacak durumu (merkez & bölge dışında çalışılan sürelere ilişkin olarak gelir vergisi stopaj teşviği uygulanacak ücretleri) belirleme hakkına sahiptir. - Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin tamamının merkez veya bölge dışında çalışması, bir diğer ifadeyle merkez veya bölgede çalışan personel bulunmaması durumunda, hiçbir personel teşvik kapsamında değerlendirilmeyecektir. Diğer taraftan, merkez & bölge dışında geçen sürelerle ilgili gelir vergisi stopaj teşvikine yönelik usul ve esasları düzenleyen 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No:9) 27.05.2022 tarihli ve 31848 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Tebliğ, 12/10/2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girmiştir. Ancak, Tebliğde verilen örnekler ve açıklamalar, Tebliğin yayımlandığı tarihte geçerli olan bölge ve merkezler dışında geçen süreler için ilgili oranı %50 olarak dikkate almaktadır. Dolayısıyla Tebliğde yapılan açıklamalar ile verilen örneklerin, 31.12.2023 tarihine kadar %75 oranını dikkate alınarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Kaynakça - 4625 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı - 5806 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı - 7263 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun - 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu - 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun - 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliği (Seri No:9) - 21.07.2022 tarih ve 2022/072 sayılı, "Teknoparklar ile Ar-Ge & Tasarım Merkezlerinde Uzaktan Çalışma Süresinin Oranı %50’den %75’e Yükseltildi" başlıklı BDO DENET Sirküleri - M. Emek KURT, "Ar-Ge & Tasarım Merkezleri ile Teknoparklarda Uzaktan Çalışmaya İlişkin Usul ve Esaslar", Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Temmuz / 2022, Sayı: 223